Na pytanie odpowiadają nasi najlepsi specjaliści rynku mediów.
Energia elektryczna - potrzeba każdego z nas
Prąd jest obecny praktycznie we wszystkich aspektach naszego codziennego życia, napędza maszyny w naszych firmach, oświetla miasta i domy. Uzależnienie od prądu najlepiej widoczne jest gdy w wyniku awarii odczuwamy braki w zasilaniu. Wraz ze wzrostem uzależnianie naszego życia od energii elektrycznej udział wydatków na nią będzie rósł. W związku z tym jesteśmy coraz bardziej wrażliwi na cenę energii jaką płacimy za jej dostawy. Dla osób nie będących specjalistami w zakresie energii elektrycznej zrozumienie składowych ceny wyszczególnionych na fakturach od razu może nie być proste. Postaram się przedstawić prostym językiem co składa się na rachunki, które płacimy.
Co charakteryzuje rynek sprzedawców energii elektrycznej?
Wraz ze zliberalizowaniem rynku sprzedaży energii elektrycznej oraz rozdzieleniem sprzedaży energii elektrycznej czynnej od dystrybucji, odbiorcy mają prawo wyboru sprzedawcy energii elektrycznej. Usługa dystrybucji czyli fizycznego dostarczania energii elektrycznej do odbiorców będzie świadczona przez dotychczasowe przedsiębiorstwo czyli operatora Sieci Dystrybucyjnej w tej materii nie będzie żadnych zmian. Natomiast sprzedaż energii elektrycznej czynnej może być realizowana przez inne przedsiębiorstwo a niżeli Operator Dystrybucyjny lub spółka z jego Grupy Kapitałowej. Pozwala na to usługa popularnie nazywana TPA (ang. Third Party Access) polegająca na udostępnianiu dostępu do sieci dystrybucyjnej przez dotychczasowych Operatorów Sieci Dystrybucyjnych, co stwarza możliwości dostarczania energii do klientów przez alternatywnych sprzedawców. Opisane powyżej zamiany mogą dla części z klientów być nie zrozumiałem oraz wprowadzać konfuzje w zakresie podziału świadczonych usług a co za tym idzie opłat, które jako użytkownicy prądu płacimy. Poniżej postaram się wyjaśnić najważniejsze aspekty.
Opłaty za zużycie a opłaty dystrybucyjne dla energii elektrycznej
Opisane rozbicie usług dotyczy podziału na opłaty dystrybucyjne oraz opłaty za faktycznie zużytą energię elektryczną. Poziom opłat dystrybucyjnych zależny jest od taryfy jaka została zatwierdzona przez regulatora dla Operatora Sieci Dystrybucyjnej na terenie, którego znajduje się nasz punkt poboru; podsumowując poziom opłaty ustalany jest urzędowo. Użytkownicy energii nie mają praktycznie wpływu na poziom opłat jednostkowych za dystrybucję, chyba że zmianie ulegnie geograficzne położenie punktu a co za tym idzie inny Operator Dystrybutor. Ostateczna wartość kwoty jaką płacimy jest także w uzależniona od naszego zużycia poprzez opłaty które nalicza się od wolumenu zużycia np. opłata OZE i opłata zmienna.
Opłaty za faktycznie zużytą energię elektryczną podlegają w pewnej części rynkowym zmianą cen w związku z tym mogą być różne w zależności od sprzedawcy oraz okresu w którym zawierana jest umowa. Konkurencja oraz potencjalne korzyści dla klientów dotyczą właśnie tej części rachunku, o czym poniżej.
Od czego zależy cena energii elektrycznej?
Cena energii elektrycznej na fakturach prezentowana jest w gr/kWh. Na wysokość ceny składają się następujące elementy:
- Energia elektryczna tzw. czarna - cena kalkulowana w oparciu o ceny na rynku giełdowym.
- Koszty certyfikatów wspierające produkcję energii w określonych źródłach (skład certyfikatów narzucany jest przez państwo) - wartość maksymalna certyfikatów regulowana przez państwo, jednakże obrót prowadzony jest na giełdzie.
- Koszt certyfikatów efektywności energetycznej - wartość maksymalna certyfikatów regulowana przez państwo, jednakże obrót prowadzony jest na giełdzie.
- Koszty operacyjne sprzedawcy oraz marża.
- Podatek akcyzowy oraz podatek VAT od energii elektrycznej.
Obrotowi rynkowemu podlegają składowe wymienione w punktach od 1 do 4 . W zasadzie pozostałe części ceny energii elektrycznej są niezmienne. Konkurencja pomiędzy sprzedawcami w ww. obszarach ma dla klientów bardzo pozytywny wpływ na poziom wydatków. Cena oferowana dla klienta może zależeć od operatywności sprzedawców , którzy oferują sprzedaż energii Klientom.
Prąd dla Firmy
Przedsiębiorstwa duże oraz średnie już od wielu lat korzystają z dobrodziejstwa zliberalizowanego rynku energii elektrycznej dzięki czemu bardzo dobrze rozumieją zasady działania rynku energii elektryczne. Wzrasta także poziom świadomości oraz wyedukowania na temat ofert sprzedawców. Należy podkreślić, iż rośnie różnorodność ofert, które dopasowują się do potrzeb klientów, rośnie konkurencja pomiędzy sprzedawcami, którzy prześcigają się w propozycjach cenowych oraz rozliczeniowych. Już nie tylko oferty o stałej cenie sprzedaży w trakcie trwania umowy są dostępne. Przykładem (nowych) propozycji ofertowych może być indeksowanie ceny energii elektrycznej do cen giełdowych lub tworzenie hybrydowych ofert z popularną ceną stałą i ceną indeksowaną. Pojawiają się także oferty oparte na rynku dnia następnego.
Przedsiębiorca podpisujący umowę z dostawcą energii elektrycznej oprócz ceny powinien zwrócić uwagę na następujące warunki:
- Czas trwania umowy - czy został jasno określony, czy jest to umowa bezterminowa.
- Opłaty dodatkowe - przykładowo popularna opłata handlowa, opata za wysłanie faktury itp.
- Czy cena sprzedaży uwzględnia wszystkie opłaty nałożone przez "państwo" certyfikaty, akcyza itp.
- Terminy płatności faktury.
- Czy faktury zostały wystawione na podstawie danych rzeczywistych czy prognozowanych; faktury prognozowane mogą w przyszłości ulec korekcie za równo w górę jak i w dół.
- Jasno i wyraźnie zdefiniowana taryfa sprzedaży dla każdego punktu poboru, który został objęty umową sprzedaży.
- Zmiany stałej ceny sprzedaży np. zmiany otoczenia prawnego.
- Okres wypowiedzenia - często stosowanym rozwiązaniem przez niektórych sprzedawców jest okres 6 miesięczny ze skutkiem na koniec roku co w praktyce uniemożliwia klientom zmianę sprzedawcy jeśli nie wypowiedzą umowy przed końcem czerwca roku poprzedzającego zmianę sprzedawcy.
- Ostatnie a zarazem najważniejsze dot. kar umownych; sposób naliczania, wysokość oraz przypadki w których zapisy mogą zostać zrealizowane.
Najważniejszą radą jaką można udzielić przedsiębiorstwom jest dokładne czytanie umowy ze sprzedawcą energii a w przypadkach niezrozumienia lub wątpliwości dot. zapisów kontakt ze sprzedawcą celem wyjaśnienia.
W przypadku bardziej skomplikowanych rozwiązań konieczne może być nawet skonsultowanie z wyspecjalizowanym doradcą lub poproszenie o ofertę od konkurencyjnego sprzedawcy tylko dzięki temu unikniemy ryzyka przepłacania lub co gorsze błędnego wyboru, który nie będzie odpowiadała potrzebą firmy, tak żeby potencjalna korzyść nie zamieniła się w stratę.
Prąd dla Domu
Rozwój rynku sprzedaży energii elektrycznej do odbiorców w gospodarstwach domowych był opóźniony o klika lat w stosunku do rynku TPA dla przedsiębiorstw, jednakże szybko nadrabia zaległości. Gospodarstwa domowe są coraz bardziej świadome w zakresie możliwości zmiany sprzedawcy energii elektrycznej. Rosnąca konkurencja pośród sprzedawców pozwala na spadek cen lub w przypadku wzrastających cen na rynku giełdowym (tak jak to ma miejsce aktualnie) zahamowanie części wzrostów.
Najpopularniejszym sposobem podpisania umowy na zakup energii elektrycznej była wizyta w tzw. Biurze Obsługi Klienta prowadzonym przez spółkę dystrybucyjną (popularnie nazywaną Elektrownią, aczkolwiek mylnie ????). Obecnie wraz z rozwojem rynku oraz uelastycznieniem wielu usług w tym sprzedaży energii elektrycznej jest to o wiele prostsze oraz zajmuje o wiele mniej czasu, brak konieczności stania w kolejkach itp. Dziś wystarczy wybrać sprzedawcę spośród ofert znajdujących się w Internecie skontaktować się np. za pomocą strony internetowej i poprosi o ofertę lub jeżeli jesteśmy już zdecydowani na konkretny podmiot poprosić o umowę podpisać i odesłać. Niektórzy sprzedawcy w tym Vervis oferują klientom możliwość zawierania umów za pośrednictwem strony internetowej tzn. po wypełnieniu formularza z danymi wygeneruje się wypełniona umowa, wystarczy ją podpisać i odesłać. Alternatywnie można wybrać opcje w której to sprzedawca wysyła za pośrednictwem kuriera wypełnioną umowę, Klient tylko podpisuje umowę w obecności kuriera.
Przez pewien okres czasu praktyką stosowaną przez część sprzedawców była tzw. Akwizycja bezpośrednia tzn. wizyta handlowca w domu klienta, ze względu na częste przypadki nadużyć oraz ofensywną sprzedaż w znaczącej części już nie jest kontynuowana. Nie należy przekreślać z góry kogoś kto przychodzi do nas z ofertą, a nóż widelec będzie to coś ciekawego, jednakże należy być czujnym i uważnie czytać , analizować zapisy oferty oraz umowy.
W kwestii korzyści, które mogą powstać z tytułu zmiany sprzedawcy w końcu po coś się zmienia sprzedawcę. Najlepiej na to pytanie odpowie kalkulator ofert energii elektrycznej prowadzony przez Urząd Regulacji Energetyki, który po wypełnienia formularza danymi (zawarte na fakturze za energię elektryczną) pokaże nam oferty najlepsze pod względem cenowym. Z niemałą dozą prawdopodobieństwa można powiedzieć, iż oferty alternatywnych sprzedawców są atrakcyjniejsze pod względem cenowym, a niżeli oferty największych sprzedawców państwowych. Oszczędność finansowa jest głównym powodem zmiany sprzedawcy, która dokonywana jest przez gospodarstwa domowe. Kto chciałby płacić za dobro, którego z roku na rok zużywa coraz więcej?
